[ Pobierz całość w formacie PDF ]
bodzców dośrodkowych. Napływające z obwodu sygnały bólowe nie docierają wskutek tego do ośrodków
kory mózgu. Mechanizm tego działania polega na wywoływaniu depolaryzacji włókien nerwowych, co
uniemo\liwia jego repolaryzację.
Znieczulenia miejscowe mogą być powierzchniowe i głębokie (nasiękowe, przewodowe i rdzeniowe).
Wśród środków znieczulających miejscowo najwa\niejsze to pochodne amidów (lidokaina), kwasu p-
aminobenzoesowego (prokaina) oraz kokaina.
Kokaina. Jest stosowana wyłącznie do znieczuleń powierzchniowych błony śluzowej. Oprócz działania
depresyjnego na zakończenia czuciowe, alkaloid ten wywołuje pobudzenie o.u.n. i zakończeń nerwów
współczulnych. Kokaina wchłania się bardzo szybko z błony śluzowej i jest tak\e szybko
metabolizowana.
W zatruciu ostrym, będącym wynikiem np. wchłonięcia przez uszkodzoną skórę, dochodzi najpierw do
pobudzenia, a następnie do pora\enia o.u.n. Mo\na obserwować niepokój, pobudliwość, przyspieszenie
czynności serca, wymioty, gorączkę. W okresie pózniejszym występują drgawki, śpiączka i niewydolność
krą\enia. Zmierć mo\e nastąpić ju\ po dawce 30 mg podanej na błonę śluzową.
Zatrucie przewlekłe związane jest zazwyczaj z nadu\ywaniem kokainy jako narkotyku. Alkaloid ten
za\ywany jest bowiem w celu wywołania euforii, często w postaci proszku na błonę śluzową nosa, co
mo\e powodować perforację przegrody nosowej. Z objawów towarzyszących przewlekłemu za\ywaniu
kokainy nale\y wymienić przede wszystkim otępienie, zmiany charakterologiczne, utratę masy ciała i
wyniszczenie. Występuje tak\e zwyrodnienie narządów mią\szowych.
Leki działające na układ krą\enia
Glikozydy nasercowe
Glikozydy nasercowe stosowane są przede wszystkim w niewydolnościach krą\enia pochodzenia
sercowego, w których występuje duszność, sinica, obrzęki, przesięki i zastój \ylny, oraz pomocniczo w
zaburzeniach rytmu.
W lecznictwie zastosowanie znalazły przede wszystkim glikozydy naparstnicy wełnistej (Digitalis
lanata) strofantusa (Strophantus gratus i S. Kombe) oraz glikozydy cebuli morskiej (Scilla maritima).
Pomocnicze znaczenie wykazują glikozydy konwalii (Convalaria majalis) oraz miłka wiosennego (Adonis
Vernalis).
Glikozydy naparstnicy wchłaniają się dobrze z przewodu pokarmowego. Dotyczy to takich preparatów,
jak: digitoksyna, lanatozyd A, digoksyna i lanatozyd C. Nie wchłania się z przewodu pokarmowego
strofantyna. Większość glikozydów łączy się w znacznym stopniu z białkami krwi, natomiast lanatozyd C,
digoksyna, a zwłaszcza strofantyna w mniejszym stopniu. Glikozydy wydalają się z \ółcią i moczem.
W ostrym zatruciu glikozydarni naparstnicy, podanej doustnie, występują: bóle głowy, nudności,
wymioty, biegunka, zaburzenia widzenia, zwłaszcza barwnego, zwolnienie tętna, spadek ciśnienia
tętniczego krwi i zaburzenia rytmu serca. Zgon spowodowany jest zazwyczaj migotaniem komór.
54
Zatrucia przewlekłe charakteryzują się podobnymi objawami, z których na początku występują przede
wszystkim zaburzenia \ołądkowo-jelitowe. Toksyczność glikozydów zwiększa niedobór potasu w
organizmie.
W przypadku do\ylnego podania glikozydów strofantusa nie stwierdza się działania toksycznego
preparatów. Niebezpieczne staje się jednak podanie zbyt du\ej dawki lub zbyt szybkie wstrzyknięcie.
Mo\e wtedy dojść do nagłego zgonu z powodu migotania komór. Mo\e tak\e dojść do oderwania się
zalegających w sercu zakrzepów przyściennych i wystąpienia zatorów tętniczych.
INSULINA I DOUSTNE LEKI PRZECIWCUKRZYCOWE
Trzustka oprócz czynności zewnątrzwydzielniczej jest równie\ gruczołem wydzielania wewnętrznego.
Hormony trzustki występują w komórkach wysp trzustkowych (Langerhansa). Komórki beta tych wysp
wydzielają insulinę, która zmniejsza stę\enie sacharydów we krwi, natomiast komórki alfa wydzielają
glukagon, który zwiększa stę\enie sacharydów we krwi.
Insulina. Farmakokinetyka egzogennych insulin zale\y od rodzaju preparatów. Insulina podawana jest
wyłącznie pozajelitowe, gdy\ jako białko jest trawiona w przewodzie pokarmowym.
Wskazaniem do podawania insuliny jest przede wszystkim cukrzyca insulinozale\na. Groznym
powikłaniem jest niedocukrzenie krwi, występujące najczęściej wskutek przedawkowania insuliny.
Pojawia się ono wówczas, gdy stę\enie sacharydów we krwi zmniejszy się poni\ej 2,22 mmol/dm (40
mg/100 cm3). Objawia się ono silnymi potami, pobudzeniem emocjonalnym, uczuciem głodu, wzrostem
ciśnienia tętniczego krwi. Mo\e się zakończyć wystąpieniem drgawek i śpiączką hipoglikemiczną. Je\eli
natomiast nie poda się glukozy, to mo\e dojść do zgonu.
Poniewa\ insulina jest preparatem białkowym, często powoduje występowanie uczuleń. Mniejsze
działanie antygenowe wykazują preparaty lepiej oczyszczone, monokomponentne, ludzkie. W miejscu
wstrzyknięć insuliny występuje często lipodystrofia. Jest to miejscowy zanik tkanki tłuszczowej, który
dość często występuje przy stosowaniu insulinoterapii preparatami konwencjonalnymi.
Doustne leki przeciwcukrzycowe. Stosowane są w cukrzycy występującej przede wszystkim u ludzi w
wieku podeszłym. Wyró\nić mo\na związki pochodne sulfonylomocznika, których przedstawicielami są
tolbutamid (Diabetol), chloropropamid (Diabinese), glibenklamid i gliklazyd oraz pochodne biguanidu,
których przedstawicielem jest fenformina (Phenformin). Preparaty te wchłaniają się dobrze z przewodu
pokarmowego. We krwi pojawiają się po 2-3 h.
Spo\ycie bardzo du\ej liczby tabletek preparatów przeciwcukrzycowych mo\e spowodować rozwój
hiperglikemii, a\ do wystąpienia drgawek i śpiączki hipoglikemicznej.
Wszystkie preparaty mogą wywoływać nudności, wymioty, utratę łaknienia i ból w jamie brzusznej.
Obserwuje się skórne objawy uczuleniowe. Rzadko zdarza się uszkodzenie układu krwiotwórczego. W
przypadku pochodnych sulfonylomocznika występuje nietolerancja alkoholu etylowego, objawiająca się
zaczerwienieniem skóry, nudnościami i wymiotami oraz wzrostem ciśnienia tętniczego krwi (zespół
antabusowy). Obserwowano te\ wolotwórcze działanie tych leków. W przypadku fenforminy istnieje
natomiast niebezpieczeństwo rozwoju kwasicy mleczanowej. Dochodzi do upośledzenia wchłaniania z
[ Pobierz całość w formacie PDF ]