Krol Fijewska Maria Stanowczo, lagodnie, bez leku

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

-Mam kłopot ze znalezieniem właściwej odpowiedzi na twoje pytanie. Jest
ono dla mnie kłopotliwe.
-Czuję się niezbyt dobrze w tej sytuacji, gdyż nie wiem jak się zacho�
wać.
Zakłopotanie jest wyrażane w naturalny sposób przez reakcje ciała - ru�
mieńce, pocenie się, zmianę tonu głosu itd. Trudno je kontrolować, a im
bardziej ludzie obawiają się ich wystąpienia, tym łatwiej one występują.
Jeżeli jednak pragniesz wyrazić odczuwane przez siebie zakłopotanie,
wówczas wszystkie reakcje twojego ciała będą pomocą, a nie przeszkodą w
tym zamierzeniu.
Dlatego też odczuwając gorąco na policzkach, nie przerazisz się, że
ktoś odkryje twoje zakłopotanie - przeciwnie, możesz nawet doznać satys�
fakcji, że dzięki temu twój stan będzie czytelniejszy. Tę nowa reakcję
możesz wyrazić zdaniem:
-Zakłopotanie jest naturalną reakcją człowieka, w sytuacji gdy nie jest
pewny jak się zachować. Mam prawo do bycia zakłopotanym.
Zaakceptowanie swojego zakłopotania i zgoda na uczynienie tego stanu
widocznym dla innych zmniejsza zwykle od razu intensywność zakłopotania.
Między innymi dlatego, że - paradoksalnie - znika dezorientacja.
Człowiek wie już bowiem co ma robić - ma okazać swoje zakłopotanie.
Pokazanie swojego wewnętrznego stanu, chwilowe skupienie na sobie, po�
zwala też zwykle człowiekowi lepiej rozpoznać na co właściwie ma ochotę
w danej sytuacji, a zatem co właściwie ma zrobić.
To co najtrudniej przezwyciężyć w sytuacji zakłopotania, to własne po�
czucie zawstydzenia. Człowiek wstydzi się samego siebie - obawia się, że
przez nieodpowiednie zachowanie okaże się nie taki, jaki powinien być.
Wyobrazmy sobie:
Rozmawiasz na poważny temat z kimś, kogo szanujesz za rozległą wiedzę.
W pewnym momencie ta osoba zadaje ci pytanie:
A czy nie uważasz, że ontogenetyczne podejście do tego problemu mogłoby
pozwolić na jego rozwiązanie?
Wyobrazmy sobie, że nie wiesz co znaczy "ontogenetyczny" i nie potra�
fisz w związku z tym uczciwie odpowiedzieć na pytanie. Wstydzisz się je�
dnak przyznać, że nie znasz tego słowa, gdyż nie chcesz, aby twój rozmó�
wca pomyślał o tobie, że jesteś mało wykształcony. Dlatego jesteś zakło�
potany - wstydzisz się i nie wiesz co w tej sytuacji zrobić.
Jeżeli ukryjesz swoje zakłopotanie, możesz odpowiedzieć:
-Tak, to chyba dobra myśl.
Znajdziesz się w fałszywej sytuacji, będziesz musiał kręcić i udawać -
kto wie jak długo jeszcze. Przestaniesz być sobą. Będziesz się wstydził
jeszcze bardziej.
Jeżeli uznasz, że lepiej narazić się na negatywną ocenę, niż odejść od
siebie, że masz prawo być sobą wraz z całą twoją wiedzą i niewiedzą,
wtedy możesz powiedzieć na przykład:
-Mam kłopot ze znalezieniem odpowiedzi na twoje pytanie, bo nie rozumiem
słowa "ontogenetyczny".
albo
-Czuję się zakłopotany, że nie umiem znalezć odpowiedzi na twoje pytanie
ale nie rozumiem słowa "ontogenetyczny". Co to znaczy?
W kłopotliwej sytuacji jest więc taki moment, w którym stajesz jakby na
rozstaju dróg i decydujesz - czy wolisz być blisko siebie i swojego za�
kłopotania, czy bliżej pożądanego obrazu w oczach innych.
Wykład 10
Wyrażanie gniewu
Gniew ma różne odcienie i stopnie natężenia - to złość, irytacja,
wściekłość, niechęć, niezadowolenie, furia, rozdrażnienie itd.
Gniew pełni dwie ważne funkcje - informacyjną i energetyczną. Sygnali�
zuje człowiekowi, że na zewnątrz niego dzieje się coś niepożądanego i
dostarcza energii do zmiany tego stanu. W obu tych funkcjach, gniew jest
bezcennym darem człowieka. Problemy wiążą się dopiero ze sposobem jego
wyrażania.
Rozważmy trzy sposoby wyrażania gniewu: agresywny, pasywny i asertywny.
Agresywny sposób wyrażania gniewu polega na tym, że człowiek, dążąc do
zmiany niepożądanej sytuacji, podejmuje działania nastawione na znisz�
czenie lub uszkodzenie (w sensie psychologicznym lub materialnym) obiek�
tu wywołującego gniew.
Człowiek zachowujący się agresywnie pragnie nie tylko zmiany tego, co
mu przeszkadza, ale chce też w jakiejś mierze zadać ból drugiej osobie.
Aby to uczynić, narusza granice jej psychologicznego terytorium.
Zastrzeżenia do agresywnego sposobu wyrażania gniewu mają charakter nie
tylko moralny, ale i praktyczny. Agresja rodzi agresję i człowiek - za�
miast załatwić swoją sprawę - może uwikłać się w walkę.
Pasywne wyrażanie gniewu polega na stłumieniu reakcji energetycznej.
Człowiek jest świadomy swojego niezadowolenia, przeżywa je wewnątrz sie�
bie ale nie podejmuje otwartych działań dla zmiany niepożądanego, gnie�
wającego go stanu spraw na zewnątrz.
Efektem takiego sposobu postępowania ze swoim gniewem jest obciążenie
organizmu niewyrażonym napięciem emocjonalnym i ewentualne konsekwencje.
Somatyczne - od bólu głowy i alergii skórnych, po choroby żołądka i
układu krążenia; a także psychologiczne - narastanie dystansu wobec
świata, gromadzenie się żalu, rozgoryczenia a czasem wrogości.
Asertywny sposób wyrażania złości oznacza skoncentrowanie się na zada�
niu jakim jest zmiana niepożądanego elementu rzeczywistości. Ważne, że
człowiek wyrażający gniew, czyni to w sposób nie naruszający praw innych
osób, a jednocześnie pozwala sobie na ekspresję, która uwalnia go od na�
pięcia.
Sposoby jakich używa w tym celu, to stosowanie odpowiedniego języka i
stopniowanie reakcji.
Osoba asertywna, wyrażając gniew, może mówić normalnie, mówić głośno,
bardzo głośno krzyczeć - stosownie do przeżywanych uczuć. Istotne, by
zaczynała zdanie od ja, a nie od ty. Na przykład zamiast:
-Ty idioto, czy zawsze będą się ciebie trzymać takie kretyńskie, szcze�
niackie dowcipy?!
powie
-Jestem wściekła na ciebie. Nie podoba mi się sposób, w jaki żartowałeś
przed chwilą.
A oto inne przykłady asertywnych zdań, wyrażających różne stopnie nasi�
lenia gniewu:
-Nie lubię, gdy mówisz do mnie w ten sposób.
-Nie podoba mi się to, co robisz.
-Irytuje mnie ton, w jakim się do mnie zwracasz.
-Drażni mnie twoje zachowanie.
-Denerwuje mnie sposób, w jaki mnie traktujesz.
-Złości mnie to, że nie dajesz mi dojść do słowa.
-Jestem tak wściekła, że z trudem panuję nad sobą.
-Nie życzę sobie, abyś nazywał mnie w ten sposób.
-Doprowadzasz mnie do furii.
Asertywne wyrażanie złości - nawet w najbardziej ekspresyjnej formie -
nie oznacza jednak swobodnego, niekontrolowanego wybuchu. Asertywne za�
chowanie jest zachowaniem dorosłego, który chce osiągnąć to, czego prag�
nie.
Aby uzyskać zmianę w zachowaniu partnera, które budzi mój gniew, muszę
stworzyć mu warunki, aby był w stanie to zrobić bez naruszania godności
osobistej. Człowiek, którego zachowanie nie odpowiada mi, musi mieć sza�
nsę, aby zaadaptować się do stawianych mu przeze mnie warunków. Temu ce�
lowi służy stopniowanie reakcji.
Scenariusz stopniowania reakcji autorstwa amerykańskiej trenerki aser�
tywności Pameli Butler, to dokładny opis czterech etapów, w których - za
pomocą zachowań asertywnych - zmierzamy do zmiany niepożądanej sytuacji
i wyrażenia przepełniających nas w związku z nią uczuć.
Etap pierwszy - udzielenie informacji.
Gdy czyjeś zachowanie przeszkadza mi, drażni mnie, złości - zwracam mu
uwagę na to zachowanie i proszę, aby zachował się inaczej.
Jestem w kinie. Mężczyzna siedzący za mną od pewnego czasu stuka nogą w
moje krzesło, co mi przeszkadza. Odwracam się i mówię spokojnie:
-Pan stuka nogą w moje krzesło. Proszę, aby pan przestał, bo mi to prze� [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki